Chyba dla większości z nas szklaneczka z kostką lodu, wypełniona lśniącym rozmaitymi odcieniami bursztynu, złota czy miedzi trunkiem to widok, który cieszy oko.
Brandy i whisky – wyglądają w zasadzie identycznie, choć tak naprawdę znajdziemy między tymi dwoma trunkami o wiele więcej różnic niż podobieństw.
Koneserom mocniejszych alkoholi pytanie "Czym się rózni brandy od whisky?" może wydać się banalne. Jednak osoby rzadko sięgające po coś innego niż na przykład kieliszek lekkiego wina mogą mieć problemy ze zdefiniowaniem różnicy.
Oczywiście to żaden wstyd. ponieważ kto pyta nie błądzi i może zaskoczyć towarzystwo! :)
W największym skrócie i uogólnieniu – brandy produkuje się z owoców, natomiast whisky ze zbóż.
Chociaż obydwa trunki powstają w wyniku destylacji kolejne różnice wyłaniają się podczas samego procesu produkcji.
Z czego powstaje brandy?
Znakomita większość brandy to po prostu destylat z gronowego wina. Dlatego też w Polsce brandy niekiedy nazywa się winiakiem. Tutaj od razu nasunie się pytanie – czy wobec tego koniak to brandy? Teoretycznie tak. Każdy koniak jest szlachetnym rodzajem brandy, natomiast nie każda brandy jest koniakiem. Koniak musi być produkowany we Francji, w określonym regionie Cognac, a metoda jego produkcji podlega zbiorowi przepisów zwanemu apelacją.
Sama nazwa brandy nie jest ściśle obwarowana przepisami. W zasadzie wszystkie produkujące wino kraje mogą się pochwalić mniej lub bardziej znanymi brandy. Doskonałym przykładem będzie tutaj znany i ceniony Ararat – armeńska brandy produkowana od 1887 roku.
Czym różnią się Araraty?
Ararat 3* to 3-letnia brandy, charakteryzująca się żywym, pikantnym i intensywnym zapachem, z kwiatowo-owocowym podtekstem oraz namiastką oliwy z pierwszego tłoczenia i dębu. Posiada mocny i intensywny smak, lekko pikantny, wykończony odrobiną suchości.
Ararat 5* to 5-letnia brandy, która charakteryzuje się pięknym aromatem z nutą owoców i świeżego drewna, delikatnie przechodzącym w woń wanilii i cynamonu. Prezentuje subtelny bukiet, śliwki, brzoskwini i suszonych owoców z namiastką gorzkiej czekolady. W smaku wyłania się lekko kwaśna barwa czarnej porzeczki ze słodkim i miękkim podtekstem, przechodzącym w pikanterię.
Ararat 7YO Ani to 7-letnia brandy, która charakteryzuje się żywym zapachem świeżych owoców. Nieznaczna cierpkość jest uzupełniona fuzją świeżych pomarańczy i podtekstów dębowych. Smak jest intensywny, długotrwały i pełny, gdzie charakter owocowy równoważony jest nutą cytryny, karmelu i suszonych fig. Końcowy akcent ma smak gorzkich migdałów.
Ararat 10YO Akhtamar jest to 10-letnia brandy, charakteryzująca się żywym i eleganckim zapachem. Bukiet zdominowany jest barwą wosku pszczelego, orzechów i kory dębu, na bazie wanilii i śliwek. Lekko suche wykończenie równoważy się z nutą cynamonu. Smak jest pośredni i dość słodki, objawia się stopniowo i zapewnia uwodzicielsko długi finisz.
Ararat Dvin Collection Reserve to wspaniała, 10-letnia brandy, która jest pierwszym arcydziełem Ekskluzywnej Kolekcji Ararat, stworzonym w 1945 roku przez Markara Sedrakyana, mistrza w mieszaniu firmy Yerevan Brandy. W ciągu swojej historii, Ararat Dvin otrzymał wiele nagród, w tym 13 złotych medali w międzynarodowych konkursach. Dzięki wyjątkowo długiemu okresowi dojrzewania w dębowych beczkach, Dvin zyskuje bogaty, bursztynowy kolor z niuansami głębokiego mahoniu. Subtelny aromat goździków idealnie równoważy się z nutami suszonych owoców, a jasne zabarwienie orzechów leśnych ukazuje pikantny, bogaty smak tej brandy.
Ararat 15YO Vaspurakan jest to 15-letnia brandy, która charakteryzuje się żywym, eleganckim i złożonym aromatem z nutami przypraw, kory dębu, suszonych owoców i subtelnych odcieni balsamicznych. W smaku jest to bogata brandy z akcentami słodyczy.
Ararat 20YO Nairi to brandy charakteryzująca się harmonijnym zapachem, jedwabistą, złożoną, lecz subtelną teksturą z balsamicznym akcentem morfingu oraz z podtekstami cedru. Delikatna kombinacja chleba tostowego i goździków jest zharmonizowana z wonią cynamonu i miodu. W smaku brandy jest bardzo bogata i złożona z przyjemnym ociągającym się posmakiem.
Niekiedy zdarzają się brandy z dodatkami destylatów z innych owoców niż winogrona, ale to znikoma część produkcji. Popularna na całym świecie grecka Metaxa, chociaż potocznie nazywana jest brandy, w zasadzie nie powinna nosić tej nazwy - jest bowiem mieszanką brandy, wina, ziół i przypraw korzennych.
Czym różni się Metaxa?
Metaxa 5* to 5-letni trunek, który jest odmianą brandy połączoną z odrobiną wyjątkowego wina Muscat, pochodzącego z Grecji. Posiada ciemno miodowy kolor oraz łagodny, owocowy, miękki i lekko dębowy smak.
Metaxa 7* jest to 7-letnia brandy połączoną z odrobiną wyjątkowego wina Muscat, pochodzącą z Grecji. Posiada złoty kolor oraz delikatny smak Muskata i miękkiej wanilii.
Metaxa 12* to 12-letnia brandy, która charakteryzuje się bogatym i aksamitnym smakiem z nutami fig, suszonych śliwek i lukrecji. Powstaje z najlepszych destylatów winnych typu Muscat, pochodzących z jednych z najdroższych na świecie, zbieranych ręcznie winogron.
Metaxa Grande Fine jest odmianą brandy połączoną z odrobiną wina, pochodzącą z Grecji. Posiada złoty kolor oraz łagodny i gładki smak z nutą suszonych owoców, miodu i dębiny. Jej ceramiczna butelka zainspirowana została grecką kulturą, a same wzory przedstawiają symbole archipelagu Cyklad takie, jak wiatraki na wyspie Mykonos.
Metaxa Private Reserve produkowana jest raz w roku z jednej partii trunków. To odmiana brandy połączona z odrobiną wina, pochodzącą z Grecji. Posiada ciemny bursztynowy kolor oraz łagodny, dojrzały i bogaty smak, pełen rodzynek, karmelu i papryczek.
Metaxa Angel's Treasure charakteryzuje się głęboką bursztynową barwą z miedzianymi refleksami. W aromacie wyczuwalna jest gorzka skórka pomarańczowa, suszone owoce, śliwki i morele. Następnie wyłaniają się słodkie przyprawy - cynamon, gałka muszkatołowa, goździki, czekolada, dąb oraz toffi. Smak jest aksamitny, jedwabisty, ciepły i złożony. Swoją nazwę zawdzięcza zjawisku polegającemu na parowaniu alkoholu, podczas dojrzewania trunku w dębowych beczkach, co nazywane jest przez znawców - Angel’s Share (częścią dla aniołów).
A z czego powstaje whisky?
Whisky destyluje się z zacieru, który powstaje ze zboża. Najwyżej cenioną, szkocką whisky produkuje się ze słodu jęczmiennego tzw. single malt. Nazwą "whisky" określa się trunki wyprodukowane w Szkocji, Kanadzie i ...Japonii. Bardzo popularne i lubiane produkty amerykańskie i irlandzkie najczęściej określa się jako „whiskey” (w obu przypadkach wymowa jest taka sama). W odniesieniu do whiskey pochodzącej ze stanu Kentucky stosuje się również określenie "bourbon". Z kolei znany każdemu Jack Daniel's klasyfikowany jest jako Tenneesee whiskey. Amerykańskie specjalności pochodzą w części z zacieru z kukurydzy, a w części z destylatu z innych zbóż.
Coraz więcej krajów może poszczycić się wytwarzaniem whisky – nawet tak mało kojarzące się z tym trunkiem jak Indie, Szwecja, Słowacja, Francja czy Niemcy. Również w Polsce już kilka firm z mniejszym lub większym powodzeniem próbowało wyprodukować ten rodzaj alkoholu. Cała ta nomenklatura wydaje się skomplikowana na pierwszy rzut, ale zawsze zboża pozostają jedynym surowcem z którego powstaje whisky.
Co się dzieje po destylacji?
I tutaj mamy kolejną różnicę. Whisky musi leżakować w dębowych beczkach, a brandy niekoniecznie. Tańsze i gorsze gatunkowo rodzaje brandy są bezpośrednio po destylacji butelkowane, a piękną barwę zawdzięczają dodatkowi karmelu.
Whisky spędza w beczkach dębowych co najmniej kilka lat. Część whisky określana jest jako N.A.S. - no age statement. Oznacza to, że producent nie podaje czasu leżakowania. Część posiada oznaczenie wieku – np. doskonała szkocka Glenmorangie występuje między innymi w wersjach 10, 12, 14, i 18-letniej. Whisky leżakująca 25 lub więcej lat to już prawdziwy rarytas dla miłośników tego trunku. Zdarzają się nawet 50-letnie whisky, ale goszczą raczej w domach aukcyjnych a nie sklepach z alkoholami. Na etykiecie w skrócie wiek określa się literami YO (years old) – np. Glenlivet 12YO – to whisky 12-letnia.
Uwaga! Wiek whisky to czas spędzony w beczce, a nie rocznik produkcji czy butelkowania. 12-letni Johnny Walker Black Label kupiony 10 lat temu nadal pozostaje 12-letnim. Renomowani producenci brandy również poddają swoje destylaty dojrzewaniu w beczkach. Armeński Ararat oferuje brandy o czasie leżakowania od 3 do 20 (!) lat.
Młodsza czy starsza? – oto jest pytanie...
Niewątpliwie starsze egzemplarze zarówno whisky jak i brandy są droższe i bardziej prestiżowe. Czy jednak na pewno smakują dużo lepiej? Podobno o gustach się nie dyskutuje. Pewne jest, że starsze alkohole wyróżniają się bardzo skoncentrowanym aromatem i smakiem. Nie każdemu to może odpowiadać. Wchodzącym w świat degustacji wyższej klasy alkoholi łatwiej będzie rozpocząć od lżejszych trunków – dla whisky doskonałym przykładem będzie Glemorangie 10YO, w przypadku brandy warto zacząć od takich produktów, jak Ararat 5* lub Ararat 7YO. Łączą je przyjemne, łatwe do zidentyfikowania nuty owocowe i lekki, orzeźwiający charakter.
Degustacja takich trunków, jak torfowa whisky Lagavulin 16YO czy 15-letni Ararat to już pewne wyzwanie. Posiadając doświadczenie w ich próbowaniu łatwiej będzie docenić ten złożony, wielowarstwowy smak, który początkującym może wydać się zbyt ciężki i "mocny".
Czym się różnią w smaku brandy i whisky?
W brandy dominować będą nuty nieco lżejsze, owocowe, słodsze. Dłużej leżakowane wzbogacają się o motywy korzenne, beczkowe, waniliowe, a nawet orzechowe.
Z whisky sprawa jest o wiele bardziej skomplikowana, ze względu na różnice w procesie produkcji. Najbardziej specyficznym rodzajem są tak zwane whisky torfowe z regionu Islay o nutach dymu, torfu, a nawet smoły czy skóry. Kontrastem dla nich są whisky starzone w beczkach po innych trunkach – na przykład Glemorangie Nectar D'Or z regionu Highlands, która przejmuje słodkie i delikatne nuty od słynnego deserowego wina francuskiego Sauterne.
Reasumując dla mniej doświadczonego konsumenta 15-letnia brandy będzie łatwiejsza w odbiorze niż 15-letnia whisky. Ale zagłębiając się w niuanse smakowe tych trunków dojdziemy do wniosku, iż tę regułę potwierdza wiele wyjątków....
A co łączy brandy i whisky?
Obydwa trunki wytwarzane są od wielu pokoleń, tradycyjnymi metodami, które nieznacznie zmieniły się od setek lat. Powstają z naturalnych składników i leżakują w beczkach dębowych (poza gorszymi rodzajami brandy). Łączy jest także sposób serwowania – w czystej postaci, na kostce lodu lub jako składnik cocktaili. Odznaczają się bogatą gamą aromatów i smaków i stanowią wdzięczny materiał do zapoznania się z alkoholami wyższej klasy.
Gdzie w Warszawie kupić brandy i whisky?
Szukacie brandy lub whisky? Zapraszamy do naszego salonu Propaganda Alkohole, znajdującego się na warszawskim Ursynowie. W naszej ofercie posiadamy wiele jakościowych produktów z tych kategorii, w tym whisky single malt, whisky blended malt, bourbony, brandy i wiele innych. Chętnie pomożemy w doborze odpowiedniego produktu, a także odpowiemy na nurtujące was pytania.